De klassieke verzamelaar sterft volgens antiekhandelaar Floris van der Ven uit. De huidige klant is nu vaak een drukke zakenman die zijn eigen bedrijf heeft of CEO is van een groot bedrijf. ‘In de weinige tijd die hij heeft, wil hij kunst kopen. Hij wil dan niet één kunstvorm hebben, maar verschillende objecten. Of dat dan een zeventiende-eeuws Hollandse meubel is, zilver, Chinees porselein of moderne schilderijen.’ Volgens de Bossche handelaar gaat het dan niet om geld: ‘In de achttien jaar dat ik in het vak zit heb ik nog nooit een klant gehad die het over een investering heeft gehad. Het gaat deze mensen om iets te kopen dat ze mooi vinden. Het zijn mensen die een goede neus hebben ontwikkeld. Of dat nu een over de overname van een bedrijf gaat, een nieuwe medewerker, een auto of een kunstwerk, ze weten de krenten uit de pap te halen. Voor alles geldt dat het de hoogste kwaliteit moet zijn die het budget toelaat. Die klanten kopen op de Tefaf omdat ze weten dat daar de beste handelaren van de wereld staan, daar zijn ze op geballoteerd. Tegenwoordig is het criterium: op welke beurs sta je? Wij staan onder andere op Tefaf  Maastricht, Summer Olympia in Londen, de Biënnale des Antiquaires in Parijs en de pAn in Amsterdam.’ 

 

‘Ik voel me soms net een Hollandse koopman uit die tijd.’

 

Vanderven & Vanderven Oriental Art bestaat sinds 1968 en is gespecialiseerd in Aziatische kunst met de nadruk op Chinees exportporselein. Van der Ven: ‘Voor deze kunst is er een zeer internationale markt, waardoor je ook voordurend op reis bent en je klanten vindt in de gehele wereld. Feitelijk is het net zo internationaal als het in de zeventiende en de achttiende eeuw was. Ik voel me dan soms ook net een Hollandse koopman uit die tijd.’ Porselein was een vast exportartikel uit zowel China als Japan. Typisch Chinese decoraties met draken en feniksen, met bloeiende planten, bloem- en bladranken, vissen en vogels maakten steeds meer plaats voor decoraties die tegemoet kwamen aan de Europese smaak. Ook de vormen werden aangepast aan de wensen van de Europeanen. Tussen 1635 en 1650 bestelde de VOC via haar vestiging op Batavia, het tegenwoordige Djakarta, het zogenaamde overgangsporselein of Transition porselein. Naast kommen, schotels en borden in de traditionele kraakstijl werden nu ook kandelaars, zoutvaten of bierpullen geleverd, allemaal gemaakt naar Europees voorbeeld, chine de commande genaamd. Het was kostbaar en werd voornamelijk door particulieren besteld. 

 

‘Keizer Kangxi een man die we in onze renaissance een homo universalis zijn gaan noemen’

​

Volgens de antiekhandelaar moest de grote bloeiperiode nog komen. Na de burgeroorlogen kreeg de Chinese porseleinproductie een enorme impuls en de export nam in enkele jaren explosief toe mede doordat dit porselein tegemoet kwam aan nieuwe eetgewoonten in Europa en de introductie van thee en koffie. Na het Transition porselein, kwam het blauwwitte porselein uit de Kangxi periode (1662-1722) en het exportporselein uit de Yongzheng-periode, (1723-1735) de Qianlong-periode (1736-1795). Van der Ven: ‘Daar was heel veel van, maar lang niet allemaal van dezelfde kwaliteit.’ Veel porselein uit deze tijd heeft een blauwe versiering onder de glazuur en ook het koperrood kwam weer terug. Tijdens de regeringsperiode van keizer Kangxi werden ook allerlei soorten meerkleurig geëmailleerd porselein ontwikkeld. Europeanen hielden vooral van het zogenaamde famille verte, dat versierd was met overwegend groene emailkleuren. Nieuw daarbij was het gebruik van bovenglazuur blauw. Rond 1725 werd een roodroze email ontdekt, famille rose, dat al snel zeer populair werd voor allerlei soorten exportporselein. Voor een deel ligt de aantrekkingskracht volgens Van der Ven in het feit dat het onze westerse geschiedenis verbonden is met de Chinese cultuur uit die tijd: ‘Keizer Kangxi een man die we in onze renaissance een homo universalis zijn gaan noemen, een man die geïnteresseerd was in cultuur, in wetenschap, in paarden en daarnaast een vaardig leider was. Allemaal eigenschappen die wij honderden jaren geleden en ook nu zo kunnen waarderen.’ 

​

Koosde Wilt voor Het Financieele Dagblad (2010)

​

​

​