Edwin de Wolf (1969), veteraan Srebrenica

‘Niemand kan echt voorbereid zijn op een oorlog en wij waren dat ook niet in 1994’

​

In 1994 raakte Edwin de Wolf als groepscommandant zijn been kwijt nadat hij bij een patrouille op een antipersoneelsmijn stapte. Sporten, praten en zichzelf opnieuw uitvinden sleepten hem erdoorheen. Over zijn ervaringen schreef De Wolf het boek ‘Kampioen op één been’. De Invictus Games waren belangrijk voor zijn ontwikkeling. Hij deed driemaal mee. Hij won brons op de individuele tijdrit in Orlando, in 2016. In Toronto in 2017 was hij Teamcaptain en heeft het Dutch Invictus Team geleid en zelf brons op het wielercriterium gewonnen. In 2018 sloot Edwin als actief deelnemer de Invictus Games af in Sydney. Dit deed hij onder andere door brons op zowel de individuele tijdrit als het wielercriterium te winnen. Edwin heeft verschillende leidinggevende en staffuncties gehad binnen de Koninklijke Landmacht en het Defensie Ondersteuningscommando en neemt inmiddels zitting in het Bestuur van de Invictus Games 2020 in Den Haag.  

 

Wanneer werd u uitgezonden en waar naartoe?   

‘In 1994 werd ik met Dutchbat 2 gestationeerd in Srebrenica. Ik was 24 jaar toen ik als groepscommandant werd geplaatst bij 12 Infanteriebataljon Garde Jagers bij de Luchtmobiele Brigade. In deze leidinggevende functie was ik verantwoordelijk voor het opleiden van en leidinggeven aan tien militairen luchtmobiel.’ 

‘Wat ik mij van het vuurcontact vooral herinner is dat we precies deden wat we hadden geleerd in de eindeloze trainingen die we ervoor hadden gehad.’  

 

Wat is een ervaring die u nooit zal vergeten bij het uitvoeren van uw missie?  

‘Dat is een andere gebeurtenis dan die waardoor ik mijn been zou verliezen. Het was een week ervoor, het moment dat ik met mijn mannen onder vuur was komen te liggen. Ik was groepscommandant en verantwoordelijk voor tien infanteriesoldaten. Wij waren een gevechtseenheid die getraind was om inzetbaar te zijn onder alle omstandigheden. Wat ik mij van het vuurcontact vooral herinner is dat we precies deden wat we hadden geleerd in de eindeloze trainingen die we ervoor hadden gehad. We hebben precies gehandeld volgens het boekje. We waren onder vuur komen te liggen van schutters die zich op zo’n dertig meter van ons hadden verschanst. We hebben ons toen sprongsgewijs en slalommend naar achteren bewogen. Ik weet nog dat het aanvoelde alsof we op de schietbaan stonden en niet aan het front. Dat gebeurt als je je enorm sterk moet focussen op je taak en als alles zo snel gaat. Nu ik ouder ben geworden, ben ik eigenlijk pas goed gaan inzien hoe jong we waren toen we werden uitgezonden en welke ongelofelijk zware verantwoordelijkheid we allemaal op onze schouders droegen. Het ging echt over leven en dood en waarbij wij zelf het verschil maakten.’  

‘Bij sport gaat het om het hebben van een doel en het nastreven van een succes. Je bent daarbij gefocust op de sport, op de prestatie en niet op je beperking.’ 

​

Kunt u iets vertellen over hoe u gewond bent geraakt?  

‘Tijdens een patrouille die ik leidde, ben ik op een antipersoneelsmijn terechtgekomen. Ik zie de gebeurtenissen van die dag nog voor me als een soort film. Het eerste wat ik me herinner, is dat ik door de druk van de explosie en al het vuil dat daarbij vrijkwam eerst blind en doof was. Daar schrok ik enorm van en ik weet ook nog dat ik bang was dat ik het niet zou redden. Ik herinner me dat ikzelf en de mensen om mij heen voortdurend bezig waren mij bij bewustzijn te houden. Ik focuste op mijn ademhaling en dat ik niet zou wegzakken. Er was een moment dat ik zo veel pijn had, dat ik even weg was, maar doordat een medic mij en klap in mijn gezicht gaf, kwam ik weer bij. Bij de explosie raakte ik zwaargewond aan mijn been en liep een slagaderlijke bloeding op aan mijn arm. Ik was de helft van mijn bloed verloren, wat normaal gesproken betekent dat je zoiets niet overleeft. Uiteindelijk moest mijn been boven de knie worden geamputeerd. Alhoewel ik het allemaal nog goed weet, ervaar ik het niet als iets traumatisch.’  

 

‘Het mooie van meedoen aan de Invictus Games is dat je meedoet aan een missie die zeker gaat slagen. Medailles zijn niet belangrijk, maar het gaat vooral over verbinden, over verbroedering, over sterker worden en elkaar daarbij helpen.’ 

​

Hoe was u voorbereid op een missie als waarin u terecht kwam?  

‘Niemand kan echt voorbereid zijn op een oorlog en wij waren dat ook niet in 1994. De laatste militaire bemoeienis van Nederlandse militairen was in Libanon eind jaren zeventig en begin jaren tachtig. Dat betekende voor ons dat er nog maar weinig mensen in het leger waren die dat nog echt hadden meegemaakt. Natuurlijk waren we op veel manieren voorbereid op onze taak en wat we in het voormalige Joegoslavië gingen doen, maar op heel veel gebieden was het ook pionieren en zelf het wiel uitvinden.’   

 

Hoe was het om als gewonde militair terug te keren naar Nederland?   

‘Nadat ik gewond was geraakt, wilde ik zo snel mogelijk naar Nederland, naar een veilige omgeving en naar mijn familie. Op zo’n moment realiseer je je hoe geweldig het is dat er zo’n plek is. Maar het rare was dat ik al snel weer terug wilde naar mijn mannen. Dat gevoel was heel sterk. Ik kon dat natuurlijk helemaal niet, maar het gevoel dat je je mannen in de steek hebt moeten laten en die het nu zonder jou moeten rooien, voelde als heel vervelend.’  

 

Was er een reactie die heel bijzonder was?   

‘Mijn opa had op 10 mei 1940 nog gevochten in de Peel-Raamstelling en ik weet nog dat ik hem aan de lijn had toen ik net terug was in Nederland. Ik lag in bed in het ziekenhuis en werd door mijn moeder naar de hal gerold waar een paar telefoons hingen. Daar gaf ze mij de hoorn en vroeg of ik wat tegen opa wilde zeggen. Dat gesprek staat me goed nog bij. Het was heel emotioneel. Ik heb toen de belofte gedaan dat alles weer goed zou komen. In een film is dat zo’n zinnetje, maar dit was echt en mijn opa zei toen: ‘Dat weet ik Edwin, dat weet ik.’ Die woorden betekende enorm veel voor me.’   

 

Hoe hebt u uzelf erdoorheen gesleept?    

‘Door uiteindelijk te leren het verleden los te laten waardoor je vooruit kunt. Dat betekent dat je aan jezelf moet werken en nieuwe vaardigheden moet ontwikkelen. Sporten en praten hebben enorm geholpen. Ik heb nu rust met het verleden en kan er daarom ook zo vrij over spreken. Ik leef in het nu en met het oog op de toekomst. Misschien kun je wel zeggen dat het mij de kracht heeft gegeven om na de LTS uiteindelijk ook een hbo-opleiding Beleid en Management af te ronden. Na mijn ervaringen in de oorlog wilde ik mezelf zoveel mogelijk ontwikkelen. Juist ook op andere gebieden.’  

 

Wat heeft een veteraan nodig als hij of zij gewond is in de strijd?   

‘Het is enorm belangrijk dat je kunt praten over je traumatische ervaring. De militairen die terugkwamen uit Nederlands-Indië moeten het heel zwaar hebben gehad. Ik heb er veel gesproken tijdens de lezingen die ik door het land heb gegeven. De meesten hebben zonder hulp van buiten hun ervaringen een plek moeten geven. Veel zorg was er niet en nazorg al helemaal niet. Ze moesten het allemaal maar zelf zien te rooien. Ik heb heel veel verdriet ervaren onder deze mannen. Zeker in die tijd was er weinig aandacht voor gewonde ex-militairen. Het was niet iets waar men geconfronteerd mee wilde worden in die tijd.’   

 

Hoe gaat het tegenwoordig?  

‘Tegenwoordig krijgen veteranen revalidatie en worden eventueel in contact gebracht met militairen met vergelijkbare ervaringen. Op het Militair Revalidatie Centrum zijn er daarnaast allerlei sportfaciliteiten waar veteranen de hele week laagdrempelig kunnen sporten. De focust ligt daar op het ontwikkelen van nieuwe vaardigheden. Wat ook heel fijn is, is dat er case-coördinatoren zijn, vaste contactpersonen bij wie je terecht kunt voor vragen en mogelijkheden. Dat was in mijn tijd allemaal nog niet.’  

 

Wat is het belang van sport?  

‘Bij sport gaat het om het hebben van een doel en het nastreven van een succes. Je bent daarbij gefocust op de sport, op de prestatie en niet op je beperking. Bij sporten komt er een stofje vrij die je een zaligmakend gevoel geeft. En ook de sociale kant van sport is geweldig. Ik ben altijd al een sportman geweest. Ook om als militair fit te blijven. Daarna heeft het mij er vooral doorheen gesleept.’   

 

Wat is volgens u het belang van de Invictus Games?    

‘Het geweldige van de Invictus Games is dat je onder zo’n vijfhonderd mensen bent aan wie je niets hoeft uit te leggen en bij wie je aan één blik genoeg hebt. Dat geeft een ongelofelijk wij-gevoel. Het zijn mannen en vrouwen uit verschillende landen die allemaal op een of andere manier slachtoffer zijn geworden. Wounded, injured or sick, zoals de Engelsen dat noemen. Tijdens de games heb je verschillende categorieën. Ik deed mee met veteranen die hun been zijn verloren boven de knie, maar er zijn ook wedstrijden tussen veteranen die PTSS hebben en verder fysiek niets hebben. Juist ook voor hen is zo’n event enorm belangrijk. Als je gewond bent aan je been en het zelfs bent kwijtgeraakt, dan kun je naar een instrumentenmaker om je prothese bij te stellen. Als je te maken hebt met een posttraumatische ervaring is dat niet zo simpel. Het mooie van meedoen aan de Invictus Games is dat je meedoet aan een missie die zeker gaat slagen. Medailles zijn niet belangrijk, maar het gaat vooral over verbinden, over verbroedering, over sterker worden en elkaar daarbij helpen. Doel is om sterker in je schoenen komen te staan. 

 

Had u meegedaan aan de Invictus Games als de spelen destijds waren georganiseerd?  

‘Ik deed in die tijd aan wedstrijdzwemmen en bereidde mij voor op de Paralympische Spelen van 2000. Als er in 1996 Invictus Games zouden zijn geweest, zou ik zeker mee hebben gedaan.’  

​