Wandeling met Yvette van Caldenborgh,
co-founder Art Fix
‘Het mooie van hedendaagse kunst is dat het altijd maar doorgaat, het houdt nooit op.’
Foto's en tekst van Koos de Wilt voor Collect
Voor het kunstmagazine Collect elk nummer een wandeling met een prominent in de wereld van de kunst en antiek. Deze keer een kunsthistorische wandeling met co-founder van kunstplatform Art Fix Yvette van Caldenborgh.
Op de snelweg tussen de sluizen in Lelystad, op de Markerwaardijk die uitkomt in Enkhuizen, is hij in de verte te zien, het 25 meter hoge beeld van een hurkende man, Exposure. De wandeling ernaartoe begint bij snackkraam Aida op de Markerstrekdam, een paar honderd meter verwijderd van het 44 duizend kilo wegend beeld. Yvette van Caldenborgh kent de kunstenaar van het landart kunstwerk al heel lang. In de jaren negentig maakte ze samen met haar vader Joop een beeldentuin bij haar vaders huis in Wassenaar waar ook een paar beelden van de Britse kunstenaar Antony Gormley kwamen te staan. In de tuin staan verder golvende beelden van Tony Cragg, glazen sculpturen van Maria Roosen, minimalistische kunst van Sol Le Witt, organische bronzen van Henry Moore, statuettes van Julian Opie, landart van Richard Long en bijvoorbeeld een enorm brons van Armando dat, toen er een tentoonstelling was van de kunstenaar, voor de ingang stond van Museum Voorlinden. ‘Het was een plek waar we al mensen ontvingen lang voordat Voorlinden ook maar bedacht was. We vonden het leuk om verhalen te vertellen over kunst. Vroeger waren het vooral mijn vader en ik die de gasten rondleiden, nu zijn het vooral andere gidsen en kunnen belangstellenden hun bezoek reserveren via de website van Voorlinden.’
In de jaren negentig maakte Yvette van Caldenborgh samen met haar vader Joop een beeldentuin bij haar vaders huis in Wassenaar waar ook een paar beelden van de Britse kunstenaar Antony Gormley kwamen te staan
Yvette van Caldenborgh is dol op het beeld dat half met de rug toegekeerd uitkijkt over het Markermeer. ‘Wat ik vooral interessant vind, is dat het inmiddels tien jaar oud is en nog steeds zo vernieuwend is. Het zou vandaag gemaakt kunnen zijn. Steeds gaat het bij Gormley over zijn eigen lichaam, ook hier. Vorig jaar had hij een tentoonstelling in de Royal Academy. Hij had daar ook een stalen ruimte waar je doorheen kon lopen. Ik vond het eerst een beetje vreemd omdat het iets anders was dan ik van hem kende. Maar toen ik wat onderzoek deed, zag ik dat het deze zelfde hurkende man was, maar dan op z’n zij.’
Op de dam wandelend naar Gormleys Exposure vertelt Yvette van alles over de sculptuur. Dat het het zesde landartkunstwerk is van Flevoland. Dat de provincie sinds de jaren zeventig wereldberoemd is geworden door landartprojecten met werken van Robert Morris, Richard Serra, Daniel Libeskind, Piet Siegers, Marinus Boezem, Antony Gormley en het meest recente, zevende landart kunstwerk van Paul de Kort. En dat al die werken op een of andere manier verwijzen naar het bijzondere van het door mensenhanden creëren van een eigen land, dat Flevoland is. ‘Ook Gormley is gefascineerd door de polder. Met name de elektriciteitsmasten en windmolens die het strakke landschap doorkruisen hebben hem geïnspireerd. Exposure is net als de elektriciteitsmasten opgebouwd uit staven waardoorheen de wind vrij spel heeft. Het leuke is dat de oude vakwerkmasten van oorsprong een ontwerp zijn van ingenieur Gustave Eiffel. Daarmee heeft Lelystad zijn eigen Eiffeltoren.’
Art Fix
Twee jaar geleden startte Yvette met een initiatief waarbij mensen op een nieuwe manier iets leren over kunst. ‘Dat wat er nu speelt in de kunstwereld en de verhalen die daarachter te vertellen zijn, is waar Art Fix over gaat’, zegt Yvette als ze Gormleys beeld boven haar uit begint te toren terwijl het zonlicht door de staven schijnt. ‘Met het digitale platform hebben we de bedoeling om vrienden en vrienden van die vrienden te helpen hedendaagse kunst te begrijpen. We hebben leden over de hele wereld, zelfs twee members in Bermuda. Soms zijn ze met een studentenhuis lid en trekken er met z’n allen op uit naar musea en tentoonstellingen. We proberen aan te haken bij wat kunstliefhebbers van nu aanspreekt aan kunst. Het is een initiatief dat ik samen heb opgezet met Ingrid Heideman en Tara Advaney. Ik ken Ingrid al twintig jaar, oorspronkelijk van het schoolplein van onze kinderen. Zij en haar man zijn verzamelaars en wij zagen elkaar ook vaak bij tentoonstellingen en beurzen. Tara werkt voor Facebook, is een stuk jonger dan wij en kent heel veel leuke, kleine inclusieve initiatieven die interessant zijn voor jonge verzamelaars. Doel is dat onze members een eigen mening gaan vormen over kunst. En hoe leuk is het als je dan gaat kopen? En anders dan veel mensen denken hoeft dat helemaal duur te zijn, zeker als je niet koopt wat kennelijk in de mode is, maar je eigen kunstsmaak volgt. Mijn vader heeft ook ooit dingen gekocht in een tijd dat niemand ze nog kende. Werk van Schoonhoven en Gormley bijvoorbeeld dat hij nu bij wijze van spreken niet meer kan betalen. Je hebt nu bijvoorbeeld de Skateroom, skateboards met prints van hedendaagse kunstenaars als Yayoi Kusama en JR. Jonge mensen kopen dat en hangen dat op in hun eerste huis. Op Art Fix maken we tiplijsten van werken van 350 euro. Allemaal heel betaalbaar.’
‘Het leuke van Exposure is dat de oude vakwerkmasten van oorsprong een ontwerp zijn van ingenieur Gustave Eiffel. Daarmee heeft Lelystad zijn eigen Eiffeltoren.’
De kunsthistorica staat inmiddels onder het enorme beeld en kijkt omhoog door de open constructie van 1800 staven en – naar het schijnt – 14 duizend bouten. ‘Wat mij opvalt is dat zo weinig mensen dit unieke werk kennen. Maar het leuke is dat juist veel zeilers het wel hebben gezien. Die komen het tegen het als ze over het Markermeer langs komen varen. De maat vind ik precies goed. Als je aan komt rijden voorbij de sluizen of over het water, dan doemt het beeld ineens op. Het ziet er heel natuurlijk uit, niet te groot, niet te klein.’
Half uurtje
De kunsthistorica is opgegroeid met kunst, maar het is haar nooit door de strot geduwd. ‘Ik vond het niet raar, maar mijn klasgenoten vonden die letterbakken van Schoonhoven dat vaak wel’, vertelt ze als ze over het strandje langs de dam terugloopt. ‘Toen ik klein was, had ik van mijn vader geleerd dat we altijd maar een half uur naar een museum gingen. Dat vond ik als kind geweldig. Later deed ik dat ook zo met mijn eigen kinderen. Dan zeiden ze toen we weggingen: “Gaan we nu al?!” En wat ik nou zo leuk vind is dat toen zij voor het eerst alleen met vakantie gingen, ze ook al gelijk naar musea gingen. Niemand werkt in de kunst in mijn gezin, maar kunst is er altijd. Mijn dochter studeert in Delft en ik weet nog dat toen Voorlinden net open was ze het verhaal vertelde van een van haar studentenvrienden die tegen haar zei: “Jij komt toch uit Wassenaar, weet je dat daar een heel leuk museum is gekomen?” Mijn kinderen lopen daar niet mee te koop en toen moest ze wel erkennen dat het van haar familie was. Nu gaan haar vriendinnen op date naar het museum. Hoe leuk is dat!’
'Anders dan veel mensen denken hoeft dat helemaal duur te zijn, zeker als je niet koopt wat kennelijk in de mode is, maar je eigen kunstsmaak volgt.’
Tijdens haar studie kunstgeschiedenis in Leiden was Yvette’s belangstelling niet vanzelfsprekend hedendaags. ‘Ik was heel geïnteresseerd in de Oudheid, kunst van de Grieken en Romeinen, en toen ineens zag ik Rob Scholte bij het tv-programma Zomergasten. Dat was in de tijd voor de bom ontplofte onder zijn auto. Toen zag ik ineens dat kunst over de wereld van nu kon gaan. Kunst als reflectie op onze tijd, kunst die ging over mijn eigen leven. Dat was een ontdekking! En toen dacht ik: dit wil ik! Het mooie van hedendaagse kunst is dat het altijd maar doorgaat, het houdt nooit op. Nu kijk ik bijvoorbeeld graag naar zwarte vrouwelijke kunstenaars als Jordan Casteel en Bisa Butler. Niet omdat het hot is om naar vrouwelijke, zwarte kunstenaars te kijken, maar omdat het goeie kunst is die gaat over nu en dat is gemaakt in de meest uiteenlopende media.’
‘Ik kijk graag naar zwarte vrouwelijke kunstenaars als Jordan Casteel en Bisa Butler. Niet omdat het hot is, maar omdat het goeie kunst is die gaat over nu.’
‘Ik ben afgestudeerd op samenwerken van kunstenaars, op onder andere het werk van Gilbert & George’, zegt Yvette als ze een hap neemt van een broodje kroket van de snackkraam Aida met uitzicht op de dam en het beeld. ‘Ik houd erg van delen, van kennis en ervaringen. Op Voorlinden en nu ook bij Art Fix vind ik het heerlijk om de verhalen achter kunstwerken te vertellen. En het leuke is dat als mensen dat eenmaal hebben ervaren ze vervolgens zelf op zoek gaan naar de verhalen. Ik zit in het bestuur van Voorlinden en doe er development. Bij het museum hebben we inmiddels een geweldige kring van begunstigers opgebouwd. We willen iedereen het gevoel geven deel te zijn van de Voorlinden familie. We hebben daarvoor een heel creatief team met leuke initiatieven. Bijvoorbeeld een keer op zaterdagochtend bijeenkomen in je joggingbroek. Daarna een meditatie yogasessie en een rondleiding op je sokken. En dan buiten afsluiten aan lange biertafels met een bloemetje erop en met croissants en jus d’orange. Heel simpel eigenlijk, kost niks, maar mensen hebben het er nog steeds over.’
[2020]