Fred Boot, directeur en producent NEW Productions/Soldaat van Oranje – De Musical

 

Hoe groots ook, het gaat om de inhoud

 

Al zeven jaar draait de musical in de hangaars van het voormalig Marine Vliegkamp Valkenburg in Katwijk. Inmiddels zijn daar ruim 2,5 miljoen mensen geweest om het verhaal van de Soldaat van Oranje – De Musical in de meest brede zin te ervaren. Hoe groot het spektakel ook is, het succes zit ‘m in het verhaal, vinden de makers.

​

Tekts: Koos de Wilt voor het boek Amerborgh

 

In het theater is een compleet golfslagbad aangelegd dat dienst doet als Noordzee.

Iedere avond zijn zo’n honderdtwintig mensen in touw om de voorstelling mogelijk te maken en wordt er een omzet gedraaid van ongeveer 75.000 euro. Dan hebben we het nog niet over de honderdvijftig gasten die dagelijks voorafgaand aan de voorstelling het restaurant bezoeken. Bij de Soldaat van Oranje is alles anders. In het speciaal voor de musical ontwikkelde theater is bijvoorbeeld een compleet golfslagbad aangelegd dat dienstdoet als Noordzee en waarvoor een zwembadvergunning en een zuiveringsinstallatie moesten worden geregeld. Er zijn oude motoren die elke avond over het podium scheuren en buiten staat een originele Dakota, die tijdens de voorstelling met roterende propellers heen en weer taxiet. Ook is er een sociëteitsruimte waar honderden dassen hangen van oud-Minervaleden en staat er een bankje dat daadwerkelijk afkomstig is uit Paleis Het Loo.

​

Ook overdag is er volop bedrijvigheid. Harry de Bruin is als directeur verantwoordelijk voor de hospitality en de evenementen die overdag plaatsvinden in zowel de Theater Hangaar als de naastgelegen industriële evenementenlocatie Hangaar2. ‘De voorstelling is voor bedrijven een mooie gelegenheid voor een personeelsuitje, maar het theater is ook een unieke plek om bijvoorbeeld nieuwe producten te lanceren,’ vertelt hij.  ‘Wie wil er niet een nieuwe truck of auto presenteren in een zaal waar de genodigden van set naar set draaien, waar telkens een ander facet van het product wordt gepresenteerd, net als in de voorstelling waar je van scene naar scene draait? En wie wil er niet een keertje vergaderen in de sociëteit van Minerva? Alle faciliteiten zijn aanwezig: ruimte voor een borrel, een hapje eten en er is volop parkeergelegenheid.’

 

‘De Soldaat van Oranje was als een bal die groter en groter werd en waaraan steeds meer talenten gingen meedoen.’

​

Theaterproducent Fred Boot, die in de jaren negentig werkte als pr-manager bij Joop van den Ende, had al sinds 2003 de droom een musical te maken van het beroemde verhaal van de Soldaat van Oranje. ‘In 2005 kregen we een halfuur pitchtijd bij Amerborgh,’ vertelt Fred op zijn kantoor in Amsterdam Oud-West. ‘We wilden een musical buiten de gebaande paden. Het moest letterlijk en figuurlijk rock-’n-roll zijn, stoer en masculien. Ook Alex Mulder is gefascineerd door het verhaal van Erik Hazelhoff Roelfzema, hij vindt het belangrijk dat nieuwe generaties er kennis mee kunnen maken. Na dat half uur kregen we een prachtig ontwikkelingsbudget en konden we de pre-productiefase in.'

​

Dat proces verliep organisch, alle puzzelstukjes vielen op een wonderlijke manier in elkaar. Fred: ‘Het was als een bal die groter en groter werd en waaraan steeds meer talenten gingen meedoen.’ Aanvankelijk dacht hij aan traditionele locaties. Tot scriptschrijver Edwin de Vries een vliegtuig in de voorstelling schreef. Dat was het moment dat ze begonnen te denken aan iets anders, een voormalig defensieterrein, lege kazernes of een vliegveld bijvoorbeeld.

​

In september 2007 stierf Hazelhoff. Een half jaar later, op zijn verjaardag, vond de herdenking plaats. Een bijzondere middag, die werd uitgezonden op televisie en waar prominenten als toenmalig kroonprins Willem-Alexander en acteur Rutger Hauer spraken. Fred: ‘Wij hielpen bij de organisatie en zo kwamen we in contact met het enorme netwerk van de verzetsheld. Voormalig opperbevelhebber Dick Berlijn heeft ons aan tafel gekregen bij staatssecretaris Jack de Vries, die ons weer verbond aan het Rijksvastgoedbedrijf. De voormalige Luchthaven Valkenburg was liefde op het eerste gezicht. Het was onder de rook van Wassenaar, Leiden en Katwijk, precies in het centrum van de driehoek waar het leven van de verzetsheld zich heeft afgespeeld. Het werd allemaal zo groot dat ik Robin de Levita vroeg als coproducent. Die zag de hangaar en zei: “Waarom zetten we het publiek niet in het midden zodat we de sets er 360 graden omheen kunnen bouwen?” In die tijd benaderden we ook regisseur Theu Boermans. We hoopten een cross-over te maken tussen het gesubsidieerde toneelcircuit en de vrije producenten en zo de kloof tussen high en low culture te overbruggen. Theu nam Bernhard Hammer mee als decorontwerper, dit leverde een heel realistisch decor op. Vooral geniaal aan het ontwerp zijn de schermen waarop we kunnen projecteren, waardoor het verhaal het publiek nooit loslaat en waarmee we bovendien de sets kunnen wisselen van heel groot naar zeer intiem.’

 

‘The show is the star.’

De musical  doorbreekt de traditionele grenzen op allerlei manieren. Fred: ‘De muziek is redelijk pop-rock. Het vertelt het verhaal echt door, waardoor het publiek bijna niet doorheeft dat het naar een lied luistert. Theu heeft het applaus er zoveel mogelijk uit geregisseerd, ook met het doel de aandacht niet af te leiden. Ook hebben we de keuze gemaakt acteurs te casten en geen musicalsterren die vooral goed kunnen zingen. The show is the star was het credo. De eerste acteur die Erik speelde, Matteo van der Grijn, was nog niet zo bekend en ook geen zanger. Hij werd de ‘oer-Erik’, en ook de twintig Eriks die het stokje overnamen, waren vooral acteur. Ik hoor liever een vals gezongen noot die ik geloof, dan een mooi gezongen lied waarvan ik geen idee heb waarover het gaat. Rechtdoor zingen noemen we dat.’

 

‘Nieuw Amsterdam is een prachtig verhaal over de stad in de zeventiende eeuw, maar confronteert ons ook met ons koloniale verleden, slavernij en andere sociale misstanden.’

​

Heeft hij met de Soldaat de gouden formule voor toekomstige producties te pakken? Fred: ‘De filosofie van ons productiebedrijf is gebaseerd op dezelfde uitgangspunten. We brengen verhalen waar Nederlanders zich mee kunnen identificeren. Liefst waargebeurde verhalen op een passende, historische locatie en een vorm die de verhaallijn met de locatie integreert. We werken nu aan de musical Nieuw Amsterdam, gebaseerd op de bestseller van de Amerikaan Russell Shorto. Daarvoor rekenen we met een budget van rond de 15 miljoen euro, meer dus dan de 10 miljoen van de Soldaat. Maar uiteindelijk gaat het vooral om de inhoud. Nieuw Amsterdam is een prachtig verhaal over het ontstaan van New York in de zeventiende eeuw en over Nederland als ondernemend land. Tegelijkertijd confronteert het ons met ons koloniale verleden, slavernij en andere sociale missstanden, die we een plek moeten geven.’ Hoe ga je daar genuanceerd mee om als je het publiek toch met een hoopvol en positief gevoel naar huis wilt laten gaan? Fred: ‘De wortels van New York als meest tolerante stad van de wereld liggen in de periode dat de Nederlanders zich daar vestigden. Dat blijft de boodschap, zelfs zonder de misstanden van toen uit het oog te verliezen. Die zijn wellicht vergelijkbaar de misstanden van nu. Ook daarover zullen mensen over honderd jaar waarschijnlijk zeggen: hoe is het mogelijk dat men dat destijds accepteerde? Onze protagonist Adriaen van der Donck komt gedurende de voorstelling tot de conclusie dat veel daden van de West-Indische Compagnie echt niet kunnen. Hij probeert in zijn eentje de wereld een beetje beter te maken en is dus de spreekbuis van het tegengeluid. Zo vertellen we het verhaal vanuit de twijfel van iemand uit de zeventiende eeuw, die onder invloed van de verlichting tot nieuwe inzichten komt. Op die manier klopt het.’

 

Omzet: ongeveer 75.000 euro per avond

Aantal medewerkers: totaal 150 - Kantoor NEW Productions, de voorstelling Soldaat van Oranje – De Musical (productie, cast, crew, orkest) en de TheaterHangaar (kantoor, horeca, etc.)

Wapenfeiten 2017: De honderdste geboortedag van Erik Hazelhoff Roelfzema, het zevenjarig bestaan van de musical, de 2,5 miljoenste bezoeker

​

​

[2018]

​

​