Hoe manage je een artiest?

Wie: Robert-Jan Veen (46)

Is: manager van Jochem Myjer 

Hoelang bij elkaar: zeven jaar

 

'Ik heb bedrijfseconomie gestudeerd en werkte daarna in allerlei managementfuncties bij KLM. Via cabaretier Bert Visscher, die ik kende via een studievriend, leerde ik Jochem kennen tijdens een zeilweekend. Hij had net zijn eerste theatershow gemaakt, ik wist niet wie hij was, maar we reden gezamenlijk naar de haven. Er was meteen een klik. We praten allebei heel veel, waarbij we halverwege een zin woorden inslikken. Toch begrijpen we elkaar prima. We delen ook een bepaald soort humor.’

 ‘Na het zeilweekend zagen we elkaar vaker en we zijn zelfs zeven weken lang met z’n tweeën op reis geweest in Australië en Nieuw-Zeeland. In die periode was ik helemaal klaar met mijn werk. De fusie van KLM en Air France speelde, ik had het gevoel dat ik er maar een beetje bij bungelde. Ik woonde in een mooi appartement in Parijs, had leuke collega’s en een goed salaris. Maar het voelde ook als een gouden kooi. Het was genoeg, tijd om te gaan.’

​

‘Terug in Nederland ben ik een tijdje algemeen directeur geweest bij een papiergroothandel. In die functie moest ik harde reorganisaties doorvoeren. Ik realiseerde me dat het daar niet over moest gaan in mijn leven. De carrière van Jochem nam in die tijd een vlucht. Stukje bij beetje zijn we in een soort trechter geraakt en heb ik hem aangeboden te komen helpen. Hij grinnikte, dacht dat het een geintje was, aangezien ik een serieuze baan had. Toch zijn we uiteindelijk gaan samenwerken.’

 

‘We doen dingen die complementair zijn, daardoor werkt het. In het geval van het kinderboek De Gorgels regel ik het zakelijke en kijk ik mee of het bij zijn DNA past. Het boek gaat over kleine beestjes, de Gorgels, die kinderen moeten beschermen tegen de griezelige Groenlandse Brutelaars. Deze wezens maken kinderen ziek. Het boek is voortgekomen uit de verhaaltjes die Jochem aan zijn eigen kindertjes vertelde. Dat past helemaal bij waar hij voor staat. Het enige wat ik dan nog doe, is meedenken hoe het schrijfproces in zijn tourneeplanning past. Hij kan niet én een kinderboek schrijven én een theaterprogramma maken. Je kunt creativiteit niet managen, maar ik geef hem zoveel mogelijk het podium door ruimte te creëren in het hoofd en de agenda. Er bestaan veel misverstanden over artiesten. Creativiteit heeft weinig te maken met ’s nachts met een fles wijn iets bij elkaar verzinnen. Het is keihard werken aan een bijzonder talent, dat op een of andere manier uit je komt.’

​

Met beide benen op de grond

‘Ik spreek Jochem wel zo’n zes keer per dag. Dat begint om halfnegen en eindigt ’s avonds laat in het theater. Het gaat dan vaak over hoe het met hem gaat. Mensen zien dat niet als hij op het podium staat, maar sinds een kwaadaardige tumor in zijn ruggenmerg is verwijderd, heeft hij veel rust nodig om de energie voor die twee uur op het podium te hebben. Ik zorg ervoor dat hij alleen maar bezig hoeft te zijn met wat goed is voor zijn creativiteit.’

​

‘Een deel van mijn werk gaat over het feit dat hij bekende Nederlander is. Mensen willen vaak iets van hem. Jochem is een lieve, gulle kerel, maar daar moet hij mee uitkijken, omdat je dan meer belooft dan je kunt waarmaken. Ik let daarop.’

 

‘Ook wordt hij als BN’er standaard met alle egards behandeld. In hotels krijgt hij vaak een upgrade, hij hoeft soms zijn drankjes niet af te rekenen en er staat altijd een auto voor hem klaar. Dat doet natuurlijk wat met je. Dat ga je ongemerkt normaal vinden. Mijn taak is dan hem een spiegel voor te houden. Want uiteindelijk gaat het erom dat je thuis oké bent, met je partner, je kinderen en een paar vrienden.’

​

‘Bij alles eromheen zit veel ruis, dat weten we allebei. Ik help bij het bepalen van wat ruis is en wat niet. Mijn grootste uitdaging is hem als mens te begeleiden, hem met beide benen op de grond te houden. Dat wil hij zelf ook. Het zakelijke doe ik er wel bij, dat is niet zo ingewikkeld met mijn achtergrond.’

 

Jochem over Robert-Jan

 ‘Toen wij gingen samenwerken, zei iedereen: ‘Niet doen, geen zakendoen met vrienden!’ We werken nu meer dan zeven jaar samen en gaan elk jaar naar Azië, waar we onze aandeelhoudersvergadering hebben. Maar daar laten we vooral onze vriendschap bloeien. Wij durven alles tegen elkaar te zeggen. Onze samenwerking is een win-winsituatie. Robert-Jan is creatief helemaal niks en ik ben zakelijk helemaal niks. Ik kan geen nee zeggen en kan niet onderhandelen, zijn beste kwaliteit is dat hij voor mij zorgt en dat ik mij alleen maar hoef te richten op mijn creatieve kwaliteiten.'

 

 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

 

 

Wie: Kees de Koning (45)

Is: manager van Anouk

Hoelang bij elkaar: negen jaar

 

'In de tijd dat Anouk werkte aan de plaat Who’s Your Momma, in 2007, kreeg ze een conflict met haar manager, de man die ook bands als Shocking Blue en de Dolly Dots onder zijn hoede had. Ze besloot het allemaal zelf te gaan doen, terwijl er ook concerten aankwamen in het Gelredome. Dat leverde de nodige stress op. Daarom vroeg ze mij om haar een paar maanden te helpen. Zij is een icoon van de Nederlandse popgeschiedenis, in het rijtje van André Hazes en Doe Maar, de namen die zelfs je oma kent. In termen van schaal zat ze ver boven het niveau waarop ik toen opereerde. Anouk treedt op in stadions, terwijl ik gewend was aan kleinere muziekzalen. Ik vond het een eer. Spannend ook.’

​

 ‘Voor de andere artiesten ben ik van het platenlabel, alleen voor Anouk doe ik het management erbij. Het runnen van het label Topnotch is op zich druk genoeg, maar het past. Als zij belt, neem ik altijd op. Ik vind dat ik er voor haar moet zijn, als vriend. Ik heb leuke mensen om me heen, die meedenken en goed zijn in wat ze doen. Met Anouk spar ik ook, zij vraagt mij mee te denken maar neemt uiteindelijk zelf de beslissingen. Omgekeerd vormt zij een belangrijk referentiekader voor mij.’

 

Onafhankelijk 

‘In dit beroep ontstaat al snel een vriendschappelijk contact. Je bent leuke dingen aan het doen, hebt successen met elkaar, dat is al snel amicaal. Toch blijft het een werkrelatie, vriendschap ontstaat slechts een enkele keer. Bij Anouk en mij zijn de vriendschap en het zakelijke met elkaar vergroeid. Tijdens mijn grootste zakelijke succes ben ik soms privé misschien wel het ongelukkigst, dat loopt allemaal door elkaar. We delen dit soort dingen en leunen soms op elkaar. Maar ik moet zeggen: zij is veel zorgzamer, ik ben lomper.’

​

‘We hebben elke dag wel even contact. Vandaag stuurde ze me alleen een berichtje: “Ben je oké?” En ja, we kunnen allebei snel geïrriteerd raken, soms ook door elkaar. Dan blijf je even uit elkaars buurt, maar dat is hooguit een dag. We zijn allebei onafhankelijk en niet altijd gediend van tegenspraak. Ik besef dat ik dienend ben aan haar carrière, zij is daarin leading. Maar als ik iets onredelijk vind of het anders zie, dan zeg ik dat. Dat is een proces waaruit altijd een conclusie voortkomt.’

 

‘Als het ooit zou gaan wringen, kiezen we voor de vriendschap. We zijn zakelijk niet afhankelijk van elkaar, met het platenlabel gaat het prima. Ik heb Topnotch opgericht in hetzelfde jaar dat Napster startte (een onlinemuziekdienst, red.). Het verdienmodel is nog steeds hetzelfde. Je produceert muziek en probeert daar iets aan te verdienen, alleen is het product nu digitaal. Er werd lang volgehouden dat het normaal was om door de regen naar een winkel te fietsen waar een kleine selectie van het aanbod beschikbaar was. Dat is niet meer de realiteit, alle muziek is digitaal beschikbaar zonder dat je de deur uit hoeft. Ik heb met mijn bedrijf alleen een steile lijn naar boven meegemaakt. Zo hebben we van de afgelopen 27 weken gedurende 22 weken met een van onze artiesten op nummer één gestaan. Dat doen we met de tien mensen die hier werken. De grote multinationals zoals Sony, Warner, Talpa of Universal mochten de resterende vijf weken verdelen. De wereld is naar ons toe gekomen, wij hebben ons nooit hoeven aanpassen.’

​

Facebook

‘Anouk is heel principieel. Alles gaat bij haar op gevoel, haar instinct is sterk. Je hoeft het niet altijd met haar eens te zijn, maar opportunisme kent zij niet, ze is heel straight. Ik heb daar bewondering voor, ben zelf opportunistischer en zal eerder het conflict vermijden. Zij houdt het al zo lang vol omdat ze constant goede muziek maakt en niet meedoet aan het circus van bekende Nederlanders. Je ziet haar niet op premières en je zult haar nooit aantreffen in een gezelschap van meer dan drie BN’ers.’

​

‘Als ze een nieuwe plaat uitbrengt, doet ze onder lichte dwang van mij wat promotie omdat mensen nu eenmaal moeten weten dat er iets nieuws is. In oktober kwam ze met haar tweede album dit jaar, dat doet niemand. Het belangrijkste promotiemiddel is haar Facebook-account. Anouk is gemaakt voor sociale media. Ze heeft daar haar eigen plek, waar ze kan zeggen wat ze wil, op het moment dat het haar uitkomt.’

‘Anouk heeft mij het vertrouwen gegeven om op het allerhoogste niveau te opereren. Dat heeft mij geleerd dat je met wilskracht heel ver komt. Als iemand je vertrouwt, kun je meer dan je denkt. Ik ben er ook achter gekomen dat de dingen waar ik tegenop keek, niet echt anders zijn. Of je nu een kleine zaal als Paradiso doet of een concert in het Gelredome, waar de financiële belangen heel groot zijn, het principe blijft hetzelfde. Dat gaf mij het zelfvertrouwen om ook verder te komen met mijn andere werk. En als Anouk mij het vertrouwen geeft, heeft dat tot gevolg dat andere mensen dat ook doen. Het is een spiraal die je verder brengt.’

 

Anouk over Kees

Ik had mijn manager ontslagen en deed alles alleen. Er kwam een plaat aan, concerten in het Gelredome, dat ging allemaal voor geen meter. Toen bood Kees aan me een paar maanden te helpen. Hij is nooit meer weggegaan. Dat is nu bijna tien jaar geleden. Kees is niet iemand die alleen dingen regelt, hij voegt ook creatief echt wat toe, dat hadden die vorige managers niet. Ik geef makkelijk dingen uit handen bij hem, en dat kon ik vroeger nooit. Hij heeft een fantastische smaak en geeft me op een goede manier tegengas. Soms wringt dat wel, maar bij hem sta ik ervoor open. Maar bovenal zijn we de beste vrienden.’

​

​

 

​

​

​

​

​

​

​

 

​

​

​

 

 

Wie: Shirley den Hartog (42)

Is: manager van Erwin Olaf

Hoelang bij elkaar: negentien jaar

 

'In 2012 was ik op vakantie en had ik me voor het eerst in al die jaren voorgenomen mijn mobiel uit te zetten. Tot iemand me zei dat ik misschien toch even moest kijken wat er aan de hand was in Nederland. Dat was dus het spuugincident, waarbij Erwin zich had laten provoceren door iemand van GeenStijl. Vaak volstaat het om in het geheel niet te reageren als je wordt uitgedaagd. Maar soms gaat het mis, zeker als je gevoelig bent. Ik weet hoe Erwin in elkaar zit. Hij is creatief, eenkennig, trouw, maar ook explosief. Na zo’n explosie is het ook meteen weer oké. Ik heb af en toe wel een stevige ruzie met Erwin, maar hij ervaart dat anders en noemt het een zakelijke onenigheid. Volgens hem hebben we nog nooit ruzie gehad.’

 

‘Eind jaren negentig studeerde ik Arts and Mediamanagement en liep ik stage bij de studio van Erwin. Daarna deed ik nog een stage bij hem, en vervolgens nog een keer. In die tijd werkte hij voor bladen als Nieuwe Revu, waarvoor grote talenten werkten als Anton Corbijn. Ook maakte hij werk voor Peter Giele en diens partner Inez de Jong, van discotheek RoXY. Hoewel Erwin zich al kunstenaar noemde, maakte hij vooral commercieel werk. Ik vond dat hij zich niet moest verliezen in alle opdrachten, dat hij ook weer vrij werk moest maken. Toen hij me vroeg of ik zijn manager wilde worden, moest ik daar wel even over nadenken. Ik was heel jong, zonder ervaring in de wereld van de beeldende kunst. Toch leek dit me een enorme uitdaging.’

 

Oudere pin-ups

‘Het is mijn taak Erwins agenda te beheren en te zorgen dat zijn vrije en commerciële werk in balans blijven. Met het ene kun je het andere financieren. Ik weet nog dat we met het hele team gingen eten bij Okura; dat betaalden we van de helft van het geld dat we hadden verdiend met een klus voor het kledingmerk Diesel. De andere helft werd gereserveerd voor het maken van vrij werk. Dat werd de serie “Mature”, met oudere pin-ups.’

​

‘Bij het maken van kunst moet er de vrijheid zijn om het over een heel andere boeg te gooien. Dan moet je je geen zorgen hoeven maken over geld. Commercieel werk zien we overigens helemaal niet als “minder”. We kunnen allebei intens genieten van het reclamewerk, omdat je dan samenwerkt met de beste mensen. Het brengt je ook vaak artistiek verder. Een art director van een Duits energiebedrijf vroeg Erwin een keer panoramafoto’s te maken in plaats van het vierkante formaat dat hij gebruikte. Dat kwam later weer terug in zijn vrije werk van “Paradise the Club”.’

 

‘Voor Erwin was elke carrièrestap nieuw, net als voor mij. Samen gingen we die ontdekkingstocht aan. Ik herinner me nog dat we in New York de winkel van het MoMA binnenliepen en daar Erwins boek, over zijn series “Rain”, “Hope” en “Grief”, heel prominent zagen liggen. We keken elkaar met een grote grijns aan. Dat hadden we toch maar mooi voor elkaar gekregen zonder kennis van hoe het precies hoort.’

 

Emotioneel

‘Inmiddels hebben we overal in de wereld tentoonstellingen gehad. Het ene moment is Erwin tijdens een diner de gevierde kunstenaar en het volgende moment zijn we in een land waar niemand ooit van hem heeft gehoord. Bij Art Basel staan we tussen een verantwoord kunstpubliek en een dag later zijn we in Spanje, waar Erwin heel populair is onder hippe jongeren met veelkleurig haar. Dat houdt je bij de les en leert je de dingen in perspectief te zien. Ik kom vaak kunstenaars tegen die gewend zijn dat de entourage zwijgt als zij aan het woord zijn. Het is misschien een lekkere bubbel als je daarin zit, maar het kan ook heel eenzaam zijn.’

‘Tussen ons gaat het altijd over hoe het wel kan, hoe we verder kunnen als alles uit de hand loopt. Er lopen hier nogal eens veel mannen rond in de studio. Dan heb ik vaak het gevoel dat ik de enige ben die kan optreden als een kerel. Ik ga niet denken voor anderen, niet miepen, maar focus op doorgaan. Als er dan weer eens gezegd wordt: “Effe roken?”, dan ben ik weleens streng.’

​

‘Een paar jaar geleden waren we op de première van de documentaire die Michiel van Erp over Erwin heeft gemaakt. Daar zag ik dat Erwin op een gegeven moment emotioneel werd en zei dat hij er, als het fysiek echt niet meer gaat, een einde aan zou maken. Zakelijk houden we er rekening mee dat hij er misschien op een dag niet meer is. Toch was dit het moment waarop ik er voor het eerst zelf heel verdrietig van werd. Het longemfyseem speelt Erwin parten, het dwingt hem en mij ertoe keuzes te maken. We hebben niks in te halen. We vinden beiden dat we alles wel hebben meegemaakt wat je kunt bereiken. Wat we nu nog samen doen, doen we in de extra tijd. Twintig procent daarvan is voor commercieel werk en de rest is voor de kunst. Daar wordt Erwin een gelukkiger mens van, daarin wil hij een “legacy” maken. We zijn nu bezig met het organiseren van het archief. We ordenen en gooien weg wat we niet goed vinden. Het goede gaat naar een museum, voor de eeuwigheid.’

 

Erwin over Shirley

‘Shirley en ik hebben eenzelfde achtergrond. We komen uit gezinnen van kleine zelfstandigen, die soms strijdend ten onder gaan. Daardoor zijn we allebei zuinig. Shirley is van het niet miepen en van de dingen vriendelijk maar duidelijk zeggen. Haar voorwaarde om mijn manager te worden was dat ik meer vrij werk ging maken. Dat wilde ik zelf ook graag, maar ik wist niet hoe. Ik heb de neiging alles aan te pakken, terwijl Shirley onderscheid maakt in opdrachten. Samen hebben we toen bepaald waar we over vijf jaar wilden zijn. Ze heeft mij ook geholpen de glazen muur tussen de kunstwereld en die van de commercie te doorbreken. Werk in opdracht en provocerend werk, zoals posters voor Theo van Gogh, werden minder gewaardeerd in de gevoelige kunstwereld. Met Shirley heb ik een balans kunnen vinden.’

​

[2016]

​