Binnenkijken bij Gé-Karel van der Sterren (1969)

Niets lijkt te zijn wat wij denken te zien

Tekst en foto's van Koos de Wilt voor COLLECT

 

Binnenkort heeft hij een solotentoonstelling in het Singer Laren. Op dit moment is hij in zijn atelier in Amsterdams-Oost nog koortsachtig bezig met nieuwe schilderijen.

 

In de studio komt een mooi gefilterd licht binnen, het licht van een schilder. Midden in de ruimte een fauteuil zoals die bij veel schilders staat, gemakkelijk, onooglijk en bedoeld om langdurig naar schilderijen te kijken, om het werk af te kijken. Op de grote werktafel tubes en klodders met vooral kleurige verf. In het atelier verder tientallen schilderijen op de grond en tegen de muren. Hele grote en kleinere, maar allemaal heel kleurrijk en allemaal met een soort dreiging, al is nooit helemaal duidelijk wat het nu is. Het kan gaan over dingen die de mensheid bedreigt en steeds vaker over wat ons als persoon kan overkomen.

 

De kunstenaar is op dit moment druk bezig voor een tentoonstelling bij Singer Laren. Een deel komt uit verzamelingen en een deel moet nog geschilderd worden. Het grote, blauwwitte doek midden in het atelier is van een paradijselijk landschap met kleurige kolibries. ‘Het gaat over consumentisme en het hedonisme van de geglobaliseerde hedendaagse maatschappij’, zo legt de kunstenaar uit, ‘Het is een plastic wereld waarin vogels verf drinken.’ Veel nieuw werk ertussen gaat over zijn eigen wereldje, zo vertelt hij, over de scheidsrechter bij de voetbalvereniging, over kevers in mijn tuin, dansende koeien of over MH17, waarbij naasten van een bevriend verzamelaar zijn omgekomen. ‘Als alles wegvalt, wat doet er dat nog toe, is de vraag die ik mij stel.’

 

Angsten

Begin vorige eeuw waren de ateliers hier in Watergraafsmeer nog een stalling voor boten van een roeivereniging. In de oorlog werden er gestolen koeien ‘s nachts geslacht, weet de kunstenaar. Aan de andere kant van de Ringdijk waren er weilanden, tegenwoordig kijken de ateliers uit op een science park. Lange tijd woonde hij hier ook in de buurt tot hij verhuisde naar Amsterdam-Noord, aan het IJ. Het is nu stil binnen, maar tijdens schooluren hoor je regelmatig wanhopige kreten van kinderen in de buurt die trauma ‘s en gedragsproblemen hebben. Het lijkt te passen bij het werk van de kunstenaar. Een bevriend kunstenaar in het ateliercomplex was vermaard kinderarts die na zijn pensionering is gaan schilderen. Ook die combinatie past. ‘Wietse Kuis was hoogleraar en de eerste reumatoloog die succesvol beenmergtransplantaties uitvoerde bij kinderen met jeugdreuma. Hij heeft in zijn lange carrière de meest schrijnende situaties meegemaakt met kinderen. Naast zijn werk heeft hij zich ook altijd beziggehouden met kunst. Nu in zijn kunst geeft hij zijn ervaringen een plek. We hebben veel contact.’

​

Veel nieuw werk ertussen gaat over zijn eigen wereldje, zo vertelt hij, over de scheidsrechter bij de voetbalvereniging, over kevers in mijn tuin, dansende koeien of over MH17

​

Van der Sterren wijst naar een barok schilderij van een vader aan een strand die een schijnbaar dood kind in zijn armen neemt, een soort piëta van vandaag. ‘Dit werk gaat over een van mijn grootste angsten, dat een van mijn zonen verdrinkt. Soms ben ik weleens bang dat ik de dingen die ik schilder over mij afroep. Een paar keer heb ik meegemaakt dat ik mijn zonen heb kunnen redden, als door een wonder. Ik ben katholiek opgevoed, maar ik bekijk de wereld niet door een religieuze bril. Geloof is meestal een kwestie van politiek, eerder dan iets spiritueels. Maar ik zie wel hoeveel er fout kan gaan in iemands leven en het toch vaak weer goed gaat…’ 

 

Oepsie Daisy

Kunstenaar zijn is een eenzaam beroep, zo weet Van der Sterren. ‘Lang niet iedereen houdt dat zo lang vol. Ik had zelf ook niet gedacht dat ik dat nu al bijna dertig jaar doe, maar op een dag is het zo, zonder dat je dat door hebt. Maar het kan ook zomaar anders zijn. Je hebt een leven voor je kunstenaar was, waarom zou er niet een leven na zijn? Er is kennelijk ook een kunstenaarsleven na een carrière in de geneeskunde. Het gaat uiteindelijk toch om je geluk te vinden en veel mensen worden uiteindelijk niet blij van dit vak. Je bent veel op jezelf en moet voortdurend antwoord hebben op de vraag: wat is de noodzaak van nieuw werk? Ik ga maar door en zeker als er een tentoonstelling aankomt, kom ik in een flow. Alhoewel ik ook wel de druk voel.’

​

Het nieuwe schilderij heet Laren aan zee, het gaat over de nieuwe kustlijn die door het land loopt tot aan Oost-Groningen.

​

De kunstenaar werkt op dit moment aan een werk van zes meter lang en twee meter hoog. Qua formaat lijkt het op het enorme schilderij Oepsie Daisy dat hij in 2009 maakte voor een gelijknamige solopresentatie in het Gemeente Museum Den Haag. Dat werk ging over de consumptiemaatschappij waarin we leven, met planten en bomen, maar ook met mannen in witte pakken die de alomtegenwoordige dreiging van verwoesting versterken. Het nieuwe schilderij heet Laren aan zee, het gaat over de nieuwe kustlijn die door het land loopt tot aan Oost-Groningen. Van der Sterren: ‘Hoe zou het zijn wanneer Laren in de nabije toekomst transformeert van heidedorp tot badplaats aan zee? Dat is niet zozeer een zorg van mij, het is gewoon een realiteit die eraan komt. Het werk gaat over hoe mensen een nieuwe situatie naar hun hand zetten en gewoon verder leven. Het gaat over hoe maakbaarheid zich verhoudt tot onze flexibiliteit ten aanzien van verandering.’

 

Schilderkunst

Inspiratiebron van Gé-Karel van der Sterren zijn met name Duitse schilders van na de oorlog, schilders als Lüpertz, Richter en Immendorff. ‘Ik ging vroeger altijd naar de Rundgang Düsseldorf waar al dat werk zag. Wat mij altijd opvalt aan die Duitse schilders, is dat het lijkt alsof het allemaal gedachteloos op het doek is gesmeerd en er losjes uitziet, maar als je goed kijkt zie je hoe ze een schilderij stukje bij beetje construeren. Heel slim en heel gelaagd. Het zijn ook schilders die op formaat durven te werken en het grote gebaar niet uit de weg gaan. Kunst met een statement. Ik voel me daar verwant mee. Als het maar niet moralistisch wordt. Ik heb een gruwelijke hekel aan moralisten, dat zijn vaak de meest onbetrouwbare mensen, egoïsten met verborgen agenda’s. Het zijn vaak de types rondom de wereld van de kunst, niet de kunstenaars zelf. Ik vind niet dat een kunstwerk moralistisch moet zijn, wel beschouwend en dienstbaar aan wetenschap en de maatschappij. Dat is de rol die kunst kan spelen en daarin wordt de kunst zwaar onderschat.’

​

'Ik vind niet dat een kunstwerk moralistisch moet zijn, wel beschouwend en dienstbaar aan wetenschap en de maatschappij.'

​

Hoe zit het eigenlijk met de schilderkunst nu, hoe belangrijk is die kunstvorm in deze tijd? Van der Sterren: ‘Op de kunstmarkt koopt men tegenwoordig nog wel graag schilderijen, er worden soms kapitalen voor betaald. Bij particuliere verzamelaars blijft de fascinatie voor het persoonlijke, de creërende kunstenaar bestaan. Bij grote institutionele kunstinstellingen gaat het tegenwoordig vooral over nieuwe technieken. Maar door de opkomst van al die kunstmatige intelligent, ga je juist de kwaliteit zien van echte, menselijke intelligentie en van vakmanschap. In een wereld waar alles draait om techniek en onpersoonlijke machines, snakken we juist naar het menselijke. Bij schilderkunst gaat het over de interactie tussen hersenen, emoties en de signatuur, de hand van de schilder in de verf. Het resulteert in een enorme eerlijkheid, ook over kwaliteit. Het openbaart zich als je als beschouwer met schilderkunst in aanraking komt.’

 

Museum Singer Laren

Gé-Karel van der Sterren: Laren aan zee

9 mei t/m 3 september 2023  

 

Kers gallery

Lindengracht 148

1015KK Amsterdam

info@kersgallery.com

​

​

[2023]

​

​