Een documentaire van
Hans Pool & Koos de Wilt
REMBRANDT INC. DOCUMENTARY
The artist Rembrandt van Rijn (1606-1669) is known around the world as a genius who for artistic reasons embarked on new roads in the history of art. But why did he paint all those self-portraits, where did he stand with respect to the art of portrait painting, why did he dedicate himself to etching and why did he have such a large studio with so many students?
Besides artistic reasons, the artist’s choices were dictated by economic reasons. And not without reason: The Netherlands of the 17th century knew an explosive art market, but the art was not commissioned by the nobility or church institutions. 17th-century Dutch artists had to sell their work to merchants, because those were the people with money. In order to do so, artists needed to have business acumen themselves. How did Rembrandt capitalize on these developments? In the documentary it is explained, on the basis of sources from the era itself, how Rembrandt approached the art market.
And especially it is shown what Rembrandt’s activities have led to in our own time: an art market in which the name Rembrandt drives people to insanity. Scholars, art dealers, buyers and museum people in the United States, England and the Netherlands were interviewed. All of them experts who together, each from within his/her own discipline, render the image of the man Rembrandt and his market complete:
• Prof. Dr. Ernst van de Wetering, Chair of the Rembrandt Research Project and author of, among other books, ‘The Painter at Work’.
• Prof. Dr. Simon Schama, Professor of History and Art History at Columbia University, New York, and author of, among other books, ‘Rembrandt’s Eyes’.
• Prof. Dr. Svetlana Alpers, Professor Emerita University of California and author of, among other books, ‘Rembrandt’s Enterprise’.
• Dr. Gary Schwartz, Rembrandt authority and author of, among other books, ‘The Great Rembrandt’.
• Karin Groen, Research Technician of the Rembrandt Research Project.
• Prof. Dr. Peter Klein, Dendrochronologist University of Hamburg and Vienna.
• Dr. Walter Liedtke, Curator European paintings, Metropolitan Museum of Art, New York.
• Dr. Mariët Westermann, Director Institute of Fine Arts in New York.
• Dr. Otto Naumann, dealer in Rembrandt paintings in New York.
• Robert Noortman, dealer in Rembrandt paintings in Maastricht.
• Richard Knight, International Director Old Masters Department Christie’s in London
• George Gordon, Senior Old Master Paintings Specialist Sotheby’s in London
• Thomas Kaplan, art collector and businessman and buyer of the last auctioned Rembrandt.
• Steve Wynn, art collector and businessman and buyer of the last auctioned self-portrait by Rembrandt.
Het boek
De documentaire
Rembrandt Inc.
Alleen al de naam ‘Rembrandt van Rijn’ laat als geen ander de kassa’s rinkelen. Dat geldt vandaag, maar het gold ook al in de zeventiende eeuw. Rembrandt was immers niet alleen een getalenteerd kunstenaar maar ook een gewiekst zakenman. De documentaire ‘Rembrandt Inc.’ duikt in de wereld van de kunst en het geld, toen en nu.
Is het een echte Rembrandt of is het een nep Rembrandt? De man die wereldwijd bekend staat als dé expert op dit gebied is professor Ernst van de Wetering, hoofd van het Rembrandt Research Project. In de documentaire ‘Rembrandt Inc.’ zien we Van de Wetering terwijl hij nauwgezet en gedreven aan het werk is in zijn laboratorium. Hij doet zijn werk in naam van de kunst. Hij blijft laconiek onder het feit dat zijn oordeel een winst of verlies van miljoenen dollars kan betekenen voor de musea, veilinghuizen en kunsthandelaren die in het bezit zijn van een vermeende Rembrandt. Voor degenen die van zijn oordeel afhankelijk zijn geldt dat bepaald niet; zij sidderen voor het oordeel van Van de Wetering.
Bij de naam Rembrandt gaan kassa's rinkelen. Nu en in de zeventiende eeuw, in Rembrandts eigen tijd.
Ondanks de financiële risico’s blijft de naam Rembrandt magisch en onweerstaanbaar. Kunstkopers wagen nog steeds graag een enorme gok wanneer er een Rembrandt op de markt komt. Kunsthistoricus Gary Schwartz zegt daarover: “Mensen willen nu eenmaal iets hebben dat afkomstig is uit de handen, het hart, de geest en de ziel van dit heel bijzondere en intense individu dat zo’n belangrijk onderdeel vormt van onze cultuur.”
Zo was het vroeger ook al. Rembrandt was in zijn eigen tijd van meet af aan een echte ster en zijn publiek, rijk of minder rijk, deed een moord voor een ‘echte Rembrandt’. De kunstenaar zorgde ervoor dat de Rembrandts van de lopende band bleven rollen in zijn atelier. Veel schilderijen maakte hij zelf of samen met zijn studenten. Van die werken maakten zijn leerlingen op hun beurt weer vele kopieën, en van de kopieën weer kopieën. Alles bij elkaar leverde het een oeuvre op dat groot genoeg is om tot op de dag van vandaag een heel leger van handelaars, experts, wetenschappers, curatoren en verzamelaars aan het werk te houden. Vierhonderd jaar na de geboorte van Rembrandt blijkt dat de grote meester niet alleen een artistieke erfenis heeft nagelaten, maar ook een hele industrie.
Een documentaire met alle belangrijke namen uit de wereld van wetenschap, musea en handel.
In ‘Rembrandt Inc.’ komen alle grote namen uit de hedendaagse Rembrandt-wereld aan het woord: professor Ernst van de Wetering en zijn team van wetenschappers, de Britse historicus Simon Schama, de Amerikaanse kunsthistorici Gary Schwartz, Svetlana Alpers en Mariet Westerman, de Amerikaanse kunsthandelaar Otto Naumann, de Nederlandse kunsthandelaar Robert Noortman, de directeur van Christie’s Londen Richard Knight, de curator van het Metropolitan Museum in New York Walter Liedtke, en de kunstverzamelaar Thomas Kaplan en Steve Wynn.
Een film van Hans Pool en Koos de Wilt
Camera en regie: Hans Pool. Research, redactie en interviews: Koos de Wilt
Een co-productie van AVRO met ARTE G.E.I.E, ORF, SBS Australia, YLE, en LRT